سه‌شنبه، آذر ۳

تحولات بنیادین در نظام آموزشی

آموزش در خردسالی می بایست به یادگیری مهارت های زندگی بپردازد و هرگونه تلقین عقاید و باورهای مذهبی یا سیاسی در این سنین می تواند عواقب زیانبار از جمله دگماتیسم و افراطی گری در بزرگسالی را در پی داشته باشد. در نظام های توتالیتر (بلاتشبیه) آموزش ابزار شکل دهی به نظام فکری و اعتقادی شهروندان است و متاسفانه این امر از همان رروزهای نخست ورود کودکان به مدارس آغاز می گردد.
در دوره وزارت حاجی بابایی و بطور کلی دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد آنچه بر کتب درسی دوره ابتدائی گذشت یادآور تغییراتی از این نوع بود که باید بر ادامه آن در دولت کنونی نیز اذعان نمود. اشباع کتب درسی دوره ابتدائی از تعابیر و مفاهیم اعتقادی و سیاسی، تلقین نظام فکری خاص و البته طرد شقوق دیگر آن، در حدی بوده است که بدون استثناء تمامی دروس را در بر می گیرد. از ساده ترین این اتفاقات می توان به حذف مفهوم طبیعت و جایگزین ساختن مفهوم خلقت در درس علوم تجربی اشاره داشت و نمونه های پیچیده تر آن در درس مطالعات اجتماعی که تلفیقی از مدنی، تاریخ، جغرافی است، روی داده است. تبلیغ اختیارات فراقانونی، ازدیاد جمعیت، غرب ستیزی و جعل تاریخ را در جای جای این کتاب می توان مشاده کرد.
البته این وقایع به دستبرد در کتب درسی محدود نشده و شیوه های جذب و مدیریت منابع انسانی نیز نمود یافته است؛ جذب و گزینش معلمان بر اساس شاخص های کیفی و عمدتا اعتقادی و سیاسی و انتخاب مدیران ادارات و مدارس بر اساس شاخص هایی مشابه و البته وابستگی های جناحی نیز در ادامه همین سیاست صورت پذیرفته است. ساختار اداری و ساختار دوره های آموزشی نیز از آسیب های مشابه در امان نمانده و در نهایت می توان ادعا کرد که این نحوه تغییرات همچون سونامی تمامی زیر و بم نظام آموزشی را در نوردیده و به خود مبتلا ساخته است.
متاسفانه رفع مشکلات برآمده از این اقدامات نمی تواند در کوتاه مدت و دفعتاً انجام گیرد؛ حتی اگر اراده ای در این راستا وجود داشته باشد، قطعا مقاومت هایی از سوی مجریان و طراحان چنین طرح هایی بروز خواهد کرد. از همین رو مدت زمان بسیار طولانی تری برای حل مشکلات پیش آمده مورد نیاز است. از همین روست که مسائل و مصائب مبتلابه نظام آموزشی نیازمند توجه عموم اندیشمندان و روشنفکران جامعه است. چرا که علاوه بر حجم افرادی که از این مسائل آسیب می بینند، تاثیرات بلندمدت این آسیب ها، هزینه و زمان لازم برای رفع آن ها نیز در مقایسه با سایر سیستم های اجتماعی چشمگیر و قابل توجه خواهد بود.


منتشر شده در: انجمن مجازی آموزگاران ایران